Stadslandbouw als tijdelijke oplossing van een ruimtelijk probleem

Vanouds hebben stad en (omme)land een functionele relatie met elkaar. Wat buiten de stad wordt geproduceerd, wordt in de stad verhandeld. Dat geldt niet alleen voor food-, maar ook voor non-food producten. Voor inkopen ga je naar de markt, supermarkt, groenteboer, slager of bakker. Zelf je eigen voedsel kunnen produceren is binnen stedelijke gebieden maar voor een kleine groep mensen weggelegd. Onder invloed van de economische recessie lijkt zich de laatste paar jaar een maatschappelijk en tegelijkertijd ook ruimtelijke kentering voor te doen. Steeds meer mensen zoeken naar mogelijkheden om bewuster en gezonder te leven en ook 'actief ' in hun eigen levensonderhoud te voorzien. Tegelijkertijd zoeken steeds meer gemeenten naar oplossingen voor leegstaande winkels en kantoorgebouwen, braakliggende bedrijventerreinen en onbenutte woningbouwlocaties. Eigenaren van grotere panden zijn soms bereid tegen geen of geringe vergoeding hun daklandschap ter beschikking te stellen aan groeninitiatieven of bijvoorbeeld stadsimkers.

In de zoektocht naar nieuwe verdienmodellen kan stadslandbouw als tijdelijke herbestemming of tijdelijk hergebruik van de gronden en/of gebouwen een oplossing bieden voor bovengenoemde ruimtelijke ontwikkeling. Grote steden in Nederland lopen voorop in deze ontwikkeling, omdat daar het probleem het grootst is.

Den Haag is één van de gemeenten die serieus werk heeft gemaakt van stadslandbouw. Op donderdag 27 juni 2013 oganiseerde zij over dit onderwerp een informatieavond. stadslandbouwdenhaag.nl/informatieavond

Maar ook Amsterdam kent vele initiatieven. Hier is een interactieve van kaart van gemaakt maps.amsterdam.nl/stadslandbouw/

Binnen Amersfoort werkt Amer mee aan het Postzegelpark Leusderweg. Een voormalig braakliggende locatie waar nu als tijdelijk gebruik met veel enthousiasme wordt geplant en gezaaid door buurt- en wijkbewoners www.postzegelpark-leusderweg.nl/



Amer / ruimtelijke ontwikkeling is een sterke voorstander van stadslandbouw. Zij adviseert gemeenten graag in hun streven om stadslandbouw ruimtelijk, planologisch en maatschappelijk een verantwoorde plek in de stad te geven.

Blog geschreven door Henk van Paassen, Planoloog bij Amer

Flexibele bestemmingsplannen: een nieuw instrument?

Een hot item binnen RO-land en verwante vakgebieden is dat voor nieuwe ontwikkelingen of te herontwikkelen gebieden flexibele bestemmingsplannen opgesteld moeten worden. Momenteel loopt het experiment ‘flexibele bestemmingsplannen’ waarvan inmiddels de eerste resultaten duidelijk worden. In hoofdlijnen komt de conclusie er op neer dat het bestemmingsplan nog altijd een doeltreffend instrument is bij gebiedsontwikkeling. Flexibiliteit is niet alleen te vinden in de traditionele flexibliteitsbepalingen, maar ook in begripsbepalingen, bestemmingsomschrijvingen en in bouw- en gebruiksregels.

Verdere flexibilisering kan worden gevonden door in een bestemmingsplan minder uit te gaan van een concrete eindbeeld, maar van een strategisch proces. Dit betekent meer onderzoek naar de manoeuvreerruimte voor het betreffende gebied. Uit het experiment blijkt dat ultieme flexibiliteit verkregen kan worden in de nieuwe omgevingswet wanneer in omgevingsplannen gekozen wordt voor een bestemmingsvrije regeling. Dit is een van de 8 kansen die ook door het BNSP al is voorgesteld, waar wij aan mee hebben geschreven.

Zijn flexibele bestemmingsplannen nieuw? Zoals tijdens het experiment ook al is geconstateerd, is het antwoord hierop ‘nee’. Voor ons zijn ze dat in elk geval niet: wij hebben in de loop der jaren vele bestemmingsplannen in alle soorten en maten opgesteld. Hieronder vallen ook veel flexibele bestemmingsplannen. Ons inziens is het niet zo zeer de uitdaging hoe je een gewenste ontwikkeling juridisch vastlegt, maar meer van belang hoe je als gemeente een gewenste ontwikkeling kan faciliteren zonder daarbij bestaande waarden, kwaliteiten en rechtszekerheid uit het oog te verliezen.

Wij verwachten dat in de komende jaren de vraag naar flexibele bestemmingsplannen (later: omgevingsplannen) toeneemt. De tendens naar uitnodigingsplanologie is ingezet…

Wenst u advies over het opstellen van een flexibel bestemmingsplan of wilt u er een op (laten) stellen? Hiervoor bent u bij Amer op het juiste adres! Wij zijn al eenvoudig beter…

Auteur: Taco Gerritsma, planoloog bij Amer